فلسفه
کلام
اخلاق
مهدويت

انسان کامل از ديدگاه حکيم ملاصدرا

انسان کامل نوري از انوار الهي و سرّي از اسرار عقلي و آيتي از آيات حکمت الهي و چشمه يي از چشمه هاي الهي است. اين صفات ذاتي او از صفات الهي گرفته شده است. ملاصدرا در اينباره مي گويند: از عجايب صنع و خلقت خدا، آفرينش انسان است که او را عالمي شبيه عالم ربانّي قرار داد و نشئه جامعي آفريد که جميع آنچه در ساير عوالم و نشآت موجود است در او نيز وجود دارد و او مشتمل بر آنهاست بلکه از اين هم بالاتر؛ يعني انسان را ذاتاً موصوف به جميع صفات جماليه و جلاليه، آثار و افعال ذات الهي کرد و بالجمله مي توان گفت انسان کامل، مثال باريتعالي ذاتاً، وصفاً و فعلاً مي باشد

23 مرداد 1397

یک شیء در چه صورتی جزء شیء دیگری است؟ پاسخ مناسب به پرسش خاصِ ترکیب پاسخی اعتدالی است.

پرسش اصلیِ پیتر ون اینواگن در مقاله «یک شیء در چه صورتی جزء شیء دیگری است؟» این است که چه می توان کرد تا از چند شیء، یک شیء واحد ترکیب کرد. فرض کنید سه شیءِ x، y و z دارید و می خواهید از آنها شیء جدیدی ترکیب کنید. یک راه این است که آنها را کنار هم بگذارید به طوری که با هم در تماس باشند. راه حل دیگر این است که آن ها را به هم بچسبانید. راه های دیگری ممکن است به ذهن برسد که می توانند باعث شوند شیء جدیدی به وجود بیاید. این پاسخ ها متعلق به دسته ای از پاسخ ها هستند که ون این واگن آن ها را اعتدالی می نامد.

16 مرداد 1397

حماسۀ حقیقت فیلسوفان همیشه داستان گفته اند، اما از نوعی دیگر فلسفه ورزی انسان ها نه با استدلال عقلانی، بلکه با قطعه ای ادبی شروع می شود

در سنت دانشگاهیِ عصر ما، آنچه می خواهد فلسفه را از هر دانش دیگری جدا کند استدلال عقلانی است. اما وقتی به آثار بزرگ ترین فیلسوفان جهان سرک می کشیم، چیز دیگری فاش می شود: فلسفه از اساس به شعر و داستان آمیخته شده، تاحدی که گاه نمی توان فرق فیلسوف و شاعر را فهمید: «تمثیل غار» افلاطون قصه ای خیالی است، و داستان «ابراهیم نبی» جان کلامِ فلسفۀ کیرکگور محسوب می شود. از سوی دیگر، واقعاً چه کسی می گوید اشعار شاعرانی همچون دانته و گوته ربطی به فلسفه ندارند؟ 1

30 تیر 1397

مراتب نفس ابن عربی و ملاصدرا

نحوه تعلق نفس به بدن برحسب وجود و تشخّص آن تنها حدوثی است و نه بقائی. یعنی نفس در اوایل تکون و حدوث خود محتاج مادّه است ولی در بقاء، دیگر چنین احتیاجی مرتفع می‏گردد. نفس در ابتدا مثل بقیه قوایی است که در مادّه بوده و محتاج مادّه است؛ البته مادّه‏ای مبهم و نامشخص که آن مادهّ همان بدن است. هرچند در طول حیات فرد، این بدن دارای تغییر و تحول است ولی همواره نفس به این بدن نامتعین و مبهم تعلق دارد و لذا انسان از جهت نفس شخصیت واحدی دارد به خلاف جسم آن که واحد نبوده و مرتب در حال تغییر و تحول است.

30 تیر 1397

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

تعداد رکوردها : 248

نقد علاقه طباطبایی بر دیدگاه مجلسی درباره ی عقل

از جمله پژوهش های حدیثی علامه طباطبایی، گذشته از بحث های روایی در تفسیر المیزان، حاشیه هایی است که بر مجلدات بحارالانوار نوشته است؛ البته این حاشیه ها با مخالفت هایی روبه رو شد و سرانجام در جلد هشتم متوقف ماند؛ از جمله حواشی علامه طباطبایی دو حاشیه ای است که در ذیل همین گفتار مجلسی نوشته است

23 مرداد 1397

نظریه انتصاب امامت در شیعه

سوال اصلی این است که آیا پیامبر(ص) برای ادامه حیات امت اسلامی، چاره اندیشی کرده بود؟ امامت امامان شیعه و در رأس آن ها، امامت حضرت علی(ع) به عنوان جانشین بلافصل پیامبر(ص) با سه رویکرد قرآنی، روایی و عقلی قابل اثبات است. آیات و روایات مثبت امامت حضرت علی(ع) در پاسخ شبهه عدم نص به امامت آن حضرت در کتاب و سنت نبوی مطرح است که در این مقاله با اشاره از آن می گذریم.

16 مرداد 1397

علامه طباطبائي و مجلسي و حديث عقل و نقل

اختلاف و مقابله ميان اهل حديث با حكما و متكلمين در تاريخ علوم اسلامي و عقلي سابقه اي ديرينه دارد و ماجراهائي را از سرگذرانده است. اين مقابله نه فقط ميان ظاهريه و حشويه با معتزله و اهل كلام عامه بلكه حتي در ميان محدثان و متكلمان و حكماي شيعه نيز سابقه داشته است. يكي از قديميترين اين برخوردها در حدود ده قرن پيش ميان شيخ مفيد با ابن بابويه معروف به شيخ صدوق (درگذشته 392) اتفاق افتاد و نتيجه آن در كتاب تصحيح الاعتقاد مفيد، كه در شرح و اصلاح كتاب اعتقاد الاماميه صدوق است، هويدا گرديد. در زمان ما نيز نظير اين برخورد، در حواشي علامه طباطبائي (فقيه و حكيم و عارف معاصر بر كتاب بحارالانوار مجلسي) روي داد كه شباهتهائي با حواشي مفيد بر كتاب صدوق دارد. اين تقابل در حالي است كه همه اين بزرگان خدمتگزاران دين و معتقدين و مؤمنين به سنت و حديث معصومين، بودند و هر چهار نفر عمر خود را در خدمت به معارف اسلامي و تربيت دانشمندان بزرگ گذرانده و از همه اين بزرگان آثاري علمي بصور گوناگون باقي مانده است و از ميراثها و گنجينه هاي علوم و معارف شيعه و اسلام بشمار مي رود. تعليقات علامه طباطبائي كه بدرخواست ناشر آخرين چاپ بحارالانوار انجام شد تا شش جلد اول ادامه داشت و پس از آن بدلايلي تعطيل شد. در طول اين شش جلد، دهها تعليقه يافت مي شود كه هر يك بگونه اي در تفسير مؤلف بر احاديث نظر دارد و آن را تصحيح مي نمايد، بيشتر اين تصحيحات در مسائل اعتقادي و به دفاع از حكما است ولي گاهي_ مانند اولين تعليقه وي شرح نكته اي ادبي و لغوي است كه در حديث: «اصل الانسان لبّه و عقله دينه، و مروّته حيث يجعل نفسه ...» آمده.

7 مرداد 1397

علم دینی از منظر آیت الله جوادی آملی

آیت الله جوادی آملی در کتاب های مختلف همچون منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، شریعت درآئینه معرفت، دین شناسی، انتظاربشر از دین، نسبت دین و دنیا، و در کتاب های تفسیری مانند تسنیم، نگاه مثبتی به علم دینی دارند. این مقاله به تقریر دیدگاه ایشان در زمینه علم دینی می پردازد؛ اما از آنجا که دیدگاه ایشان منوط به آشنائی با مقدماتی (مانند شناخت دین، شناخت عقل، رابطه عقل و دین، تعارض علم و دین و هماهنگی آن دو) است، از گفت وگو درباره آن ها گریزی نیست. مقاله حاضر می کوشد مبانی این شناخت و علم شناختی ایشان را در زمینه علوم بشری و علوم دینی تبیین کند.

30 تیر 1397

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

تعداد رکوردها : 202

معنای اخلاق

واژه اخلاق بر وزن افعال، جمع خُلُق(بر وزن افق) یا خُلق( بر وزن قفل) می باشد که به معنای خلیقه یعنی طبیعت انسان یا به معنای سجیه و خوی، سیرت و باطن نیز آمده است. به عبارت دیگر، خُلُق را صورت باطن و تصویر درونی و صفات مخصوص آن دانسته اند که در برابر خَلق و شکل ظاهری انسان قرار دارد

28 اردیبهشت 1397

بررسی سه دیدگاه «اخلاق مبتنی بر فضیلت، اخلاق مبتنی بر عمل و اخلاق مکمل»

مقاله حاضر درصدد بیان معیارى است که فلاسفه اخلاق در جهت درست و نادرست بودن احکام اخلاقى ارائه داده‏اند، اما از آن جایى که به نظر نویسنده دیدگاه اخلاق مبتنى بر فضیلت از جایگاه عمیق‏ترى برخوردار بوده، به نقد و بررسیهایى که نسبت به این دیدگاه بعمل آمده، پرداخته شده است. همچنین به نقدهایى که این دیدگاه نسبت به دیدگاه مقابل خود، یعنى اخلاق مبتنى بر عمل دارد، اشاره شده و در پایان به تبیین قول مختار در این زمینه پرداخته شده است

12 اردیبهشت 1397

فلسفه اخلاق / اخلاق نظری و اخلاقی عملی

علم اخلاق مجموعه اصولی معیاری و سنجشی است که شایسته است رفتار انسانها مطابق آن ها صورت گیرد و به عبارت دیگر: اصول اخلاقی راه رفتار پسندیده و هدفها و انگیزه ها را توضیح و ترسیم می نماید. از اینرو علم اخلاق و به دو بخش اصلی و بنیانی تقسیم می گردد و هرکدام از آن دو آثار و ویژگیهائی دارد که آن دیگری فاقد آن است.

7 اردیبهشت 1397

سعادت و شقاوت از منظر صدرالمتألهین

ملاصدرا در حکمت متعالیه افزون بر عقل از نقل نیز استفاده نموده و در مباحث فلسفی خود از آیات قرآن و روایات متأثر شده است. وی نیز مانند هر مسلمان دیگری بر این باور است که اسلام با منبع وحی راه و رسم سعادت انسان را تعیین می کند. بر همین مبنا، در بحث سعادت و شقاوت، باتوجه به آیات و روایات، سعادت انسان را در تکامل عقل نظری و شقاوت او را نقطه ی مقابل آن معرفی می کند.

27 دی 1396

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

تعداد رکوردها : 54

کارنامة سیاه سفیانی در عراق

بر اساس تسلسل زمانی، نخستین علامتی که از علایم حتمی ظهور مبارک امام زمان(ع) رخ می دهد، خروج سفیانی است. شیخ صدوق، با سند صحیح از امام صادق(ع) روایت کرده که فرمود: «پیش از قیام قائم(ع) پنج نشانة حتمی است: یمانی، سفیانی، بانگ آسمانی، قتل نفس زکیّه و خسف سرزمین بیدا». حمیری با سند صحیح از امام رضا(ع) روایت کرده که فرمود: «امر قائم(ع) از سوی خدا حتمی است، خروج سفیانی نیز از سوی خدا حتمی است و هرگز بدون سفیانی قائم(ع) قیام نخواهد کرد». در گفت وگوهای شماره های پیشین موعود، پیرامون خروج سفیانی از وادی یابس، سیطره اش بر سه کشور سوریّه، اردن و فلسطین و نبرد قرقیسیا سخن گفتیم، در این شماره پیرامون جنایات خون بارش در سرزمین عراق سخن می گوییم و گفت وگو پیرامون «خسف بیداء» را به فرصتی دیگر موکول می کنیم. در آغاز برخی از ویژگی های وی را مرور می کنیم.

23 مرداد 1397

نگاهی مختصر به خروج سفیانی

خروج سفیانی از فتنه های بزرگ است و بلای او از همه شدیدتر و اخبار درباره ی او از همه بیشتر است. در چند حدیث او را از علایم حتمی و حتمی العلامه و حتمّی الوقوع شمرده است و چنان که در گذشته بیان شده او و یمانی و خراسانی در یک سال، و یک ماه و یک روز خروج خواهند کرد

16 مرداد 1397

(گزاره، آموزه، دکترین) نفس زکیه

کشته شدن نفس زکیه از نشانه های ظهور امام مهدی (ع) به شمار می رود که در روایات متعددی بدان اشاره شده ودر زمره علایم حتمی ظهور قرار گرفته است. روایات، این شخصیت را با عنوان هایی چون: «النفس الزکیه»، «نفس حرام»، «الدم الحرام» و... می خوانند. در مورد نام وی قاطعانه نمی توان قضاوت کرد، اما به یقین وی از خاندان قریش است. مجموعه ای از احادیث، محل شهادت او را شهر مکه ومیان رکن ومقام وزمان شهادت او را نزدیک به ظهور امام مهدی (ع) وبلکه پانزده شب پیش از ظهور بیان کرده اند.درباره نسبت میان نفس زکیه یاد شده ومحمد بن عبدالله بن حسن بن علی بن ابی طالب که در زمان امام صادق (ع) به دست منصور عباسی کشته شد وبه نفس زکیه مشهور بود، اختلاف نظر است؛ مرحوم سید محمد صدر این دو شخصیت را یک نفر می داند، اما به نظر می رسد که طبق روایات، این دو نفر متفاوت هستند. بر این اساس، باید منتظر کشته شدن نفس زکیه باشیم.

30 تیر 1397

گونه شناسی مدعیان دروغین وکالت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) در عصر غیبت صغرا با رویکردی نقادانه بر نظر احمد الکاتب

هنگام بررسی نقش نهاد وکالت در عصر غیبت صغرا، سخن از کارگزاران خائن ومدعیان دروغین وکالت، اهمیتی ویژه می یابد. از آن جا که افرادی موجه وصاحب نفوذ از این دست در میان شیعیان امامی دیده می شدند، مخالفت اینان می توانست تعارض هایی را در جامعه امامیه پدید آورد.احمد الکاتب با استفاده از این نکته، با غیرواقعی نشان دادن تعداد این افراد، سعی دارد از مخالفت ونزاع اینان با متصدیان وقت منصب وکالت، هیمنه ای بسازد تا ساختگی بودن اصل منصب وکالت در روزگار غیبت صغرا را نتیجه بگیرد وبه تبع آن، وجود امام زمان(علیه السلام) را منکر شود.این نوشتار، بر آن است تا با واکاوی وتحلیل داده های تاریخی، در آغاز خواننده را با اوضاع وفضای سیاسی، فرهنگی و... آن دوران آشنا سازد تا نقش این اوضاع، در بروز ادعاها ومخالفت های مدعیان دروغین آشکار گردد. سپس در ادامه، با گونه شناسی این افراد ورفتارهایشان، از ناکارآیی ادعاها ومخالفت های آنان در به چالش کشاندن جدی اصل منصب وکالت، پرده بردارد. همچنین با نگاهی به ادعاهای احمد الکاتب در این زمینه، درصدد پاسخ گویی به ادعاهای ایشان است.

20 تیر 1397